De samenleving in laatmiddeleeuws Utrecht
Utrecht was in de middeleeuwen een welvarende stad. De oude stadskern toont de toenmalige ondernemingszin en levenslust. Hoe is dit elan te rijmen met de levensangst die wij de middeleeuwse mens doorgaans toeschrijven? Ons beeld is bepaald door de Herfsttij der Middeleeuwen van Johan Huizinga. Zijn aandacht ging vooral uit naar het hof- en kloosterleven, het dagelijkse leven schoot er bij in. Wie zich in het dagelijks leven verdiept, krijgt een heel ander beeld van de levensvisie.
In deze collegeserie vormt het sociale weefsel het uitgangspunt. Hoe was de sociale differentiatie? En hoe was het gesteld met de betrokkenheid van mensen bij elkaar, de samenleving, de kerk en minderbedeelden?
Na een inleiding in de stadsgeschiedenis komen thema’s aan de orde als het buurtleven, kerk en religie, broederschappen, armenzorg, de omgang met de dood en de laatste eer. Per onderwerp brengen we ontwikkelingen in kaart op basis van archiefmateriaal en bewaard gebleven objecten. De cursus is rijkelijk voorzien van lichtbeelden. De levensloop van belangrijke personen vormt regelmatig de aanzet van waaruit we een thema behandelen. Inzicht in de sociale veranderingen die zich tussen 1300 en 1600 hebben voorgedaan kan gelden als opmaat voor een nieuw begrip van de Reformatie, de Opstand en onze eigen samenleving.
Deze serie van acht bijeenkomsten is gemodelleerd naar Llewellyns boek: Aards, betrokken en zelfbewust. De verwevenheid van cultuur en religie in katholiek Utrecht, 1300-1600.