Laatmiddeleeuwse religiositeit
In deze rondleiding bezoeken wij de Domkerk. De aandacht gaat uit naar de architectuur en de functie van de kerk door de eeuwen heen. Wij staan stil bij enkele zerken, bekijken grafmonumenten, de indrukwekkende gedachteniskapel en getuigenissen van laatmiddeleeuwse devotie. In de Domkerk is nog een prachtige laatmiddeleeuwse muurschildering en altaarstuk te bewonderen.
In overleg met de beheerders is soms een rondleiding door een andere middeleeuwse kerk mogelijk.
De Moderne Devotie in Utrecht
De Moderne Devotie was een religieuze beweging die in de vijftiende eeuw veel aanhang had in Utrecht. De Navolging van Christus was er een kenmerk van. De religieuze kunst doet een groot beroep op het inlevingsvermogen van de toeschouwer: zij worden opgeroepen met Jezus mee te lijden of met Maria verwonderd te zijn over de geboorte van Christus. Deze rondleiding begint met een kort bezoek aan de Dom- of aan de Pieterskerk en eindigt bij de gedenksteen van Suster Bertken. En passant worden verhalen over armenzorg en kloosterleven verteld.
Paus Adriaan en Utrecht
Paus Adrianus VI is als Adriaan Florisz. Boeyens in 1459 in Utrecht geboren. Ook al heeft hij er niet lang gewoond, toch is hij zijn leven lang met Utrecht verbonden gebleven. In deze rondleiding lopen wij door de omgeving waarin hij is opgegroeid en horen wij ‘familieverhalen’. Ook maken wij nader kennis met de kerkelijke instellingen waaraan hij, eenmaal volwassen, verbonden was. De tocht eindigt bij Paushuize dat Adriaan in 1517 heeft laten bouwen. Zo groot was zijn verlangen om weer in zijn geboortestad te wonen dat hij aan een Utrechtse vriend schreef: “zelfs als ik paus was, zou ik dit huis willen bouwen en in Utrecht verblijven”.
Rondom de Mariakerk
De Mariaplaats geeft een inkijkje in de geschiedenis van de katholieke kerk in de zeventiende en achttiende eeuw. Met de Reformatie waren de middeleeuwse kerken in protestantse handen gekomen, katholieken mochten eigenlijk helemaal niet meer samenkomen om samen de mis te vieren en deden dat toch in hun woningen. De grote huizen van kanunniken waren hier natuurlijk zeer geschikt voor. En zo stonden hier alleen al twee katholieke huiskerken. Ze zijn nog steeds in het straatbeeld te herkennen. Mensen reageren altijd weer enthousiast op deze wandeling vanwege de onverwachte hoekjes en hofjes.
De bewogen religiegeschiedenis van Utrecht
Tot de tornado van 1674 domineerden kerktorens het silhouet van Utrecht. De Domtoren is nog steeds het markante oriëntatiepunt. De vele kerken horen onmiskenbaar tot het cultuurgoed van de stad. Tot 1580 was de katholieke kerk de gemeenschappelijke kerk, daarna kregen ook protestanten, Lutheranen, doopsgezinden en joden hun gemeenschapshuizen in de oude binnenstad. Over elke gezindte – en de onderlinge conflicten – is een boeiende geschiedenis te vertellen.