Erasmus
Erasmus (1466-1536) hoorde tot grote denkers van zijn tijd. Hij zag zichzelf als een diep gelovig mens die de beleving van het evangelie nieuw leven wilde inblazen. Vanuit deze inspiratiebron wierp hij zich op als vernieuwer van normen en waarden, religie en taal en nam hij afstand van heel wat intellectuele, godsdienstige en politieke tradities. Zijn leven is dan ook niet zonder conflicten verlopen. Zijn brieven en geschriften zijn nog steeds juweeltjes die door hun helderheid en scherpzinnigheid de lezer prikkelen. Zijn humor ontlokt nog steeds een glimlach. In deze lezing staan zijn persoonlijkheid, gedachtegoed en (tragische) levensloop centraal.
Luther
Maarten Luther (1483-1546) is het voorbeeld van een gelovig, lijdend, belijdend en weerbarstig mens. Door zijn stelling dat alleen het geloof de mens kan redden hecht hij meer waarde aan de visie van Paulus en het Oude Testament dan aan de woorden van Christus. In deze lezing gaan we in op zijn karakter, levensloop en stellingname. Wat was zijn motivatie? Wat heeft hij bewerkstelligd?
Erasmus en Luther
In deze lezing plaatsen wij beide theologen in hun culturele context: wat was de kern van hun gedachtegoed? Hoe is die binnen hun persoonlijke en maatschappelijke achtergrond te duiden? Wat waren de overeenkomsten en geschilpunten? En vooral: wat heeft hun debat bewerkstelligd? Dat zijn cruciale vragen, want het reformatiedebat heeft grote invloed gehad op de West-Europese beschaving.
Jeroen Bosch
Jeroen Bosch (ca. 1453-1516) schilderde absurdistische taferelen, lijkt het. Hier laat hij zien wat begeerte met mensen doet. Wilde hij alleen de liederlijkheid van mensen vastleggen? In deze lezing proberen we tot de essentie in het werk van Jeroen Bosch door te dringen. Waarom blijft deze schilder ons zo fascineren? Welke spiegel houdt hij ons voor?
Pieter Bruegel de oude
De schilderijen en etsen van Pieter Bruegel (ca. 1525-1569) hebben vele lagen. Het zelfportret is er een mooi voorbeeld van. De schilder is gedreven aan het werk, achter hem kijkt een bewonderaar begerig toe, de hand aan de buidel. Bruegel schilderde in een tijd van grote veranderingen: de beroering in kerk en samenleving heeft hem diep verontrust. Op zijn eigen wijze gaf hij er commentaar op. In deze lezing volgen we de levensloop van Pieter Bruegel en ontwarren we de rode draad in zijn werk. Wat wilde hij mensen duidelijk maken?
Voor de lezing op 22 maart 2020 over het mysterie van Pieter Brueghel klik hier.
Jeroen Bosch en Pieter Bruegel
In mijn onderzoek naar de religieuze mentaliteit in de Late Middeleeuwen namen de schilderijen en etsen van Jeroen Bosch en Pieter Bruegel een bijzondere plek in. Hoe meer ik mij in deze schilders verdiepte, hoe meer ik besefte dat zij een sleutel boden tot het doorgronden van het raadsel van de laatmiddeleeuwse religiositeit en mentaliteit. In hun beelden gaat een symboliek schuil die onthult hoe zij ontwikkelingen in de wereld om zich heen waarnamen: met leedwezen registreerden zij hoe materialisme en machtsstreven aan invloed wonnen ten koste van verinnerlijking, medemenselijkheid, geweten, tradities en religie. Zij stonden aan het begin van de modernisering, wij worden geconfronteerd met de consequenties ervan. Dat maakt de problematiek die Bosch en Bruegel aansnijden hoogst actueel. Beide schilders houden een hartstochtelijk pleidooi voor terugkeer naar evangelische grondbeginselen en naar eenvoud.